De stad van straks: Decor voor beweging Juryrapport Wetenschapsprijs 2010

"De stad van straks: de bron van innovatie"

Het paper "de stad van straks: de bron van innovatie" van Pieter Schrijnen en Stefan van der Spek past niet alleen erg goed bij het thema van het CVS ("De stad van straks: decor voor beweging"), maar ook bij de rol die het CVS wil innemen in de vakwereld: het op gang brengen van discussies op het raakvlak van verkeer, vervoer en ruimtelijke ordening. In het paper is innovatie gebruikt als kapstok om een waarschuwing te geven voor de monofunctionele ruimtelijke ordening en dito verkeersstructuur. Met de huidige invulling van de (verkeers)ruimte wordt steeds minder voldaan aan de mogelijkheden van toevallige ontmoetingen, die via serendipiteit kunnen leiden tot nieuwe innovatie en waardevolle contacten. Scheiding van verschillende functies in afzonderlijke ruimtelijke eenheden is ooit ontstaan vanuit de overlast die bepaalde functies met zich meebrachten.

Anno 2010 en zeker naar de toekomst toe is scheiding om die reden niet meer aan de orde. Grote vervuilende industrieën zijn gesaneerd of geoutsourced naar lagelonenlanden, terwijl met de opkomst van de ICT steeds meer kleine, creatieve bedrijfjes ontstaan, die overal gesitueerd kunnen worden. Juist deze innovatieve kenniswerkers profiteren van de nabijheid van een veelzijdige en andersdenkende omgeving. Monofuncties en autonetwerk, waarin de verplaatsende mens in zijn eigen veilige monococon blijft zitten verbinden nu monofunctionele gebieden, waarbij de kans op andere ontmoetingen tot een minimum is gereduceerd. Inmiddels versterkt de selffulfilling prophecy zich door in het verkeers- en ruimtelijk beleid de huidige problemen op traditionele wijze aan te pakken, waarbij nieuwe en alternatieve oplossingen nauwelijks serieus worden onderzocht. Met het huidige verkeers- en ruimtelijk beleid zitten we als een catch 22 gevangen in een narratieve fixatie, waarin minder van hetzelfde en meer van het andere niet past. Natuurlijk roept een dergelijke stelling weerstand en discussie op. Ook binnen de jury zijn pittige discussies gevoerd over de wetenschappelijke onderbouwing en de praktische toepassing van de aangereikte inzichten. Tegelijkertijd bevestigd dit de waarde van het paper, de discussie is immers al begonnen. En dat is precies waarvoor we op het CVS bij elkaar komen.

Namens de jury,
Mark van Hagen